Noodverlichting is verplicht. Waarom? Lees hier alle vragen en antwoorden wanneer, waar, hoe, nut van en waarom noodverlichting verplicht is.
Noodverlichting verplicht door het bouwbesluit?
Noodverlichting verplicht! Wat zegt het bouwbesluit hierover?
Bouwbesluit artikel 6.3: De volgende ruimten hebben een voorziening voor Noodverlichting van 1 lux:
Ieder gebouw is gemaakt en ontworpen volgens de voorschriften van het bouwbesluit. in het bouwbesluit word ook gesproken over noodverlichting. In de Bouwbesluit artikelen 2.49 en 2.55 wordt met name de verplichting voor noodstroominstallaties benoemd. In Artikelen 2.60 en 2.67 wordt de aanwezigheid van noodverlichting bepaald. In Artikel 6.3 wordt beschreven welke ruimtes van noodverlichting voorzien moeten zijn. Wat wil dit zeggen en wat betekent het precies?
Zoals het bouwbesluit het beschrijft is noodverlichting verplicht in verblijfsruimtes met meer dan 75 personen. Verblijfsruimtes zijn bijvoorbeeld kantoren, scholen of winkelcentrums. Het is verplicht om noodverlichting te hebben in de ruimte zelf en in de gang of vluchtroute die naar de dichtstbijzijnde (nood)deur leidt. Hier wordt ook nog gesproken over een besloten gedeelte, dit wil zeggen dat het gaat over ruimtes zonder licht van buiten af. Dan is het natuurlijk nog de vraag of het licht van buiten af genoeg verlichting geeft dat de zichtbaarheid van 1 lux (gelijk aan het licht van de volle maan) gehaald wordt.
Noodverlichting is verplicht in een onder het meetniveau gelegen functieruimte (bijv. kantoor) van een overige gebruiksfunctie voor het personenvervoer (gang gebruikt voor vluchtroute) en voor het stallen van motorvoertuigen (parkeergarage). Hieronder wordt verstaan een ruimte die dieper ligt dan de laagst gelegen ingang van het gebouw. Voor het bepalen van het meetniveau kan in de meeste gevallen simpelweg de hoofdingang aangehouden worden.
Noodverlichting is ook verplicht in een besloten ruimte waardoor een beschermde-, extra beschermde- of veiligheidsvluchtroute voert. Hiermee wordt bedoeld dat het gaat over vluchtroutes (route naar de dichtstbijzijnde uitgang) die lopen door verschillende soorten ruimtes. bijvoorbeeld een vluchtroute loopt door een normale verkeersruimte (bijv. gang) maar er moet een deur geopend worden om bij de uitgang te komen. Deze gang moet dan ook verlicht worden met noodverlichting
Noodverlichting is ook verplicht in een nieuw te bouwen liftkooi (bij celfuncties ook bestaande liftkooien). Dit betekend dat het verplicht is om noodverlichting te plaatsen in de lift als deze bedoeld is voor personen vervoer.
Volgens het bouwbesluit is de eigenaar van het gebouw verantwoordelijk voor de controle van de noodverlichting.
Wat zegt het bouwbesluit over vluchtroute aanduiding.
Vluchtroute verlichting is verplicht in een ruimte waardoor een verkeersroute voert. Onder een verkeersroute wordt ook wel verstaan de route die loopt naar de dichtstbijzijnde (nood)uitgang.
Een ruimte voor meer dan 50 personen heeft een vluchtrouteaanduiding. Dit betekend dat in een ruimte waar meer dan 50 personen zich bevinden de uitgang voorzien moet zijn van vluchtroute verlichting, oftewel het groene bordje.
Vluchtroute verlichting moet geplaatst worden op een duidelijk zichtbare plek. Dit houd in dat het goed zichtbaar moet zijn voor iedereen die de ruimte in komt lopen of die zich in deze ruimte bevind. vluchtroute verlichting moet voldoen aan de NEN 3011 en aan de zichtbaarheidseisen beschreven in de NEN-EN 1838.
Vluchtroute verlichting moet binnen 15 seconden na het uitvallen van de normale verlichting genoeg licht geven volgens de zichtbaarheidseisen. Dit betekent in de meeste gevallen dat de vluchtroute verlichting zichtbaar moet zijn vanaf een afstand van minimaal 30 meter.
Volgens het bouwbesluit is de eigenaar van het gebouw verantwoordelijk voor de controle van de vluchtrouteverlichting.
Noodverlichting verplicht volgens Arbo besluit?
Ja ook het arbobesluit vind noodverlichting verplicht. In het Arbo besluit is in hoofdstuk 3 de verplichting voor het hebben van noodverlichting geschreven. Hierin staat uitgelegd in begrijpelijke taal:
Bouwbesluit Artikel 3.6: tot artikel 3.9
Er moeten maatregelen getroffen zijn die het mogelijk maken dat de werknemer in geval van nood of als er direct gevaar voor zijn veiligheid of gezondheid aanwezig is, zich zo snel mogelijk via de kortste weg in veiligheid kan stellen. Dit betekend dat er duidelijk aangegeven moet worden wat de snelste weg is naar de uitgang. Dat kan met noodverlichting of vluchtweg aanduiding. De hoeveelheid of plaats zijn afhankelijk van het maximaal aantal werknemers, de hoeveelheid arbeidsplaatsen en het aantal personen die zich kunnen bevinden in deze locatie.
Vluchtwegen en nooduitgangen die in het geval van stroomstoring of andere calamiteit waarbij de verlichting uitvalt moeten zijn voorzien van goed werkende noodverlichting. Samen met het bouwbesluit is dit ook de reden dat in bijna alle gevallen noodverlichting verplicht is. Alle werknemers en aanwezige personen moet kunnen zien waar de dichtstbijzijnde (nood)uitgang zich bevind en hoe zij zich hier het snelst naar toe kunnen begeven.
Werkplekken waar werknemers in gevaar kunnen komen als de verlichting uitvalt moeten zijn voorzien van goed werkende noodverlichting. Als noodverlichting niet mogelijk is, moeten de werknemers voorzien zijn van verlichting die zij bij zich dragen. Bijvoorbeeld een zaklamp.
Als het uitvallen van verlichting gevaar kan opleveren moet volgens het arbobesluit in alle gevallen de verlichting gewaarborgd worden met goed werkende noodverlichting.
Volgens het Arbo besluit is de werkgever verantwoordelijk bij calamiteiten als de aanwezige verlichting uitvalt. Hieruit kan worden opgemaakt dat noodverlichting verplicht is.
Naast het Arbo besluit wordt er nog verwezen naar het bouwbesluit en naar NEN 3011 NEN-EN-ISO 7010. Hierin staan beschreven wat de bouwregels zijn omtrent noodverlichting en wat de regels zijn voor het gebruik van pictogrammen, plaats en wanneer en waar het gebruikt moet worden. Daarnaast wordt beschreven wat de regels zijn omtrent de inspectie en controle van noodverlichting.
Noodverlichting verplicht in appartementencomplexen?
Het is een vraag die wij ons allemaal wel eens hebben gesteld of misschien wel eens gekregen hebben van klanten. Wist u het antwoord hier op? Appartementencomplexen of woongebouwen onder beheer van woningbouwverenigingen zijn een moeilijk stuk. Hoe zit het hier met noodverlichting en kan u uw klanten wijzen op een verplichting. Als we alleen het bouwbesluit hierbij pakken kunnen wij zeggen:
Ja noodverlichting is verplicht in appartementencomplexen!
Natuurlijk heeft u niks aan een antwoord zonder de feiten want we moeten vaak iemand overtuigen die ons deze vraag heeft gesteld. Het antwoord op noodverlichting in appartementencomplexen komt uit het bouwbesluit.
Hiervoor moeten we verder kijken dan alleen artikel 6.3 over noodverlichting of vluchtrouteaanduiding. We moeten hiervoor kijken naar Artikel 2.104 Extra beschermde vluchtroute hier wordt gesproken over appartementen.
Het eerste lid geldt voor de enkele vluchtroute in een woongebouw met zelfstandige woonruimten (appartementen), een cel functie, een kinderopvang en gezondheidszorgfunctie beide met bedgebied en een logiesfunctie. Zo verlaat men bij de uitgang van een appartement behalve het subbrandcompartiment tegelijk ook het brandcompartiment van die woning. Als bij het verlaten van dit appartement het aansluitende terrein niet direct is bereikt, moet de gemeenschappelijke verkeersruimte vanaf de uitgang van dat appartement een extra beschermde vluchtroute zijn. Deze eis is van toepassing ongeacht het aantal bewoners dat van de vluchtroute gebruik maakt.
In dit artikel wordt gesproken over de (extra) beschermde vluchtroute dit staat los van alle appartementen met woonfunctie binnen dit gebouw, volgens het bouwbesluit hoeft in een gebouw lees kamers / ruimte met woonfunctie geen noodverlichting. De aangrenzende gang die bereikt wordt bij het verlaten van het appartement moet wel worden voorzien van noodverlichting. Dit kunnen wij vinden in het Bouwbesluit artikel 6.3: De volgende ruimten hebben een voorziening voor Noodverlichting van 1 lux:
- Een verblijfsruimte voor meer dan 75 personen en een besloten ruimte waardoor een vluchtroute uit die verblijfsruimte voert;
- Een onder het meetniveau gelegen functieruimte van een overige gebruiksfunctie voor het personenvervoer en voor het stallen van motorvoertuigen;
- Een besloten ruimte waardoor een beschermde-, extra beschermde- of veiligheidsvluchtroute voert
- Een nieuw te bouwen liftkooi (bij cel functies ook bestaande liftkooien).
Bij punt 3 wordt gesproken over een besloten ruimte waardoor een beschermde-, extra beschermde- of veiligheidsvluchtroute voert. Hier is noodverlichting verplicht. Daarnaast is deze vluchtroute in de eerste plaats een gemeenschappelijke verkeersruimte. In een gemeenschappelijke verkeersruimte moet vluchtrouteaanduiding geplaatst worden (de groene bordjes).
Dit kunnen wij vinden in Artikel 6.24 Vluchtrouteaanduidingen; Een bouwwerk heeft een voorzieningen voor vluchtrouteaanduidingen wanneer.
- Een ruimte waardoor een verkeersroute voert;
- Een ruimte voor meer dan 50 personen heeft een vluchtrouteaanduiding;
- Deze vluchtrouteaanduiding is aangebracht op een duidelijk waarneembare plaats;
- Bovenstaande vluchtrouteaanduiding voldoet aan NEN 3011 en aan de zichtbaarheidseisen, bedoeld in artikelen 5.4.1 tot en met 5.4.4 en artikel 5.5 van NEN-EN 1838;
- Deze zichtbaarheidseisen worden behaald, binnen 15 seconden na het uitvallen van de elektriciteit, en duren ten minste 60 minuten;
Bij punt 1 wordt al meteen gesproken over de verkeersruimte / route. Hier moet dus altijd vluchtrouteaanduiding aangebracht worden.
Daarnaast moet deze vluchtrouteaanduiding voldoen aan de eisen genoemd in punt 4.
NEN-EN 1838: Vluchtrouteverlichting / aanduiding artikel 4.1
- Nabij elke uitgang die bedoeld is voor gebruik in geval van nood;
- Nabij trappen zodat elke trap direct wordt aangelicht;
- Nabij enig ander niveauverschil;
- Bij extern te verlichten veiligheidssignaleringen;
- Bij elke richtingsverandering;
- Bij elke kruising van gangen;
wat is nu eigenlijk het nut van noodverlichting?
Noodverlichting kan twee doeleinden hebben. Ten eerste kan het dienen als vervangingsverlichting, zodat bij stroomuitval de normale werkzaamheden door kunnen gaan. Nood-vluchtweg verlichting is gericht op de veiligheid bij ontruiming van een gebouw. In het Arbeidsomstandighedenbesluit staat dat werkgevers ervoor moeten zorgen dat werknemers zich zo snel mogelijk in veiligheid kunnen brengen bij een calamiteit. Dat betekend dat de werkgever moet zorgen voor noodverlichting in een gebouw. Welke maatregelen een werkgever moet nemen, hangt af van de situatie op de werkplek(ken).
Wat als?
Heeft u zich wel eens afgevraagd ‘’wat als u in de supermarkt loopt en de stroom valt ineens uit’’ Weet u dan waar de uitgang is? Wat als u geen hand voor ogen ziet en ook nog eens het brandalarm afgaat, raakt u dan in paniek? Dit is een klein voorbeeld van wat er kan gebeuren als de verlichting uitvalt. Veel gebouwen zijn zonder verlichting donkere doolhoven waar u geen hand voor ogen ziet. U struikelt over obstakels waarvan u nooit had gedacht dat ze er waren. Valt u op de grond in een drukke menigte, bestaat de kans dat u wordt vertrapt.
Als u nu denkt dat zal wel meevallen, probeert u het eens binnen uw gebouw, schakel de stroom uit en vraag iedereen de weg naar de uitgang te vinden. In Nederland valt de stroom vaker uit dan u denkt. In de afgelopen 5 jaar gemiddeld ruim 18.000 keer. Iedereen moet binnen 15 minuten een gebouw kunnen verlaten bij een calamiteit, lukt dit bij u ook als niemand een hand voor ogen ziet?
Zo ziet u, goed werkende noodverlichting kan levens redden.
